Dune [Collection - 1984-2003]

Η προϊστορία που κουβαλάει πίσω του το Dune δεν διαφέρει σε πολλά από αυτή του Άρχοντα των Δαχτυλιδιών. Το κλασσικό μυθιστόρημα του Frank Herbert, μια μοναδική σε σύλληψη μα ταυτόχρονα και χαώδης σε έκταση ιστορία επιστημονικής φαντασίας, έγινε στόχος πολλών παραγωγών μα και σκηνοθετών του Hollywood προτού περάσει στα χέρια του David Lynch που τόλμησε τη μεταφορά του στη μεγάλη οθόνη. Η πρώτη προσπάθεια στις αρχές της δεκαετίας του ’70 με τον Alejandro Jodorowsky πίσω από την κάμερα, τον Salvador Dali σε έναν από τους πρωταγωνιστικούς ρόλους και τη μουσική επένδυση ταγμένη στους Pink Floyd, έπεσε στο κενό μετά από διαφωνίες των παραγωγών. Ακόμη και ο Ridley Scott, πεπειραμένος σε θέματα επιστημονικής φαντασίας σκηνοθέτης και δημιουργός του πρωτοποριακού και κλασικού πλέον Alien, εγκατέλειψε την προσπάθεια μετά τα πρώτα αναγνωριστικά βήματα. Η αποφασιστικότητα του Dino De Laurentis να δώσει πνοή σε ένα από τα διασημότερα κείμενα μελλοντολογικής μυθοπλασίας αποδείχτηκε καταλυτική για ένα σχέδιο του οποίου οι αντικειμενικές δυσκολίες φάνταζαν απροσπέλαστες.

Προσλαμβάνοντας ίσως τον πιο «καυτό» σκηνοθέτη της εποχής μετά την εντυπωσιακή εισπρακτική επιτυχία του Ανθρώπου Ελέφαντα, προσφέροντας 1700 κομπάρσους και χτίζοντας 80 κινηματογραφικά sets, ο παραγωγός προσέβλεπε με το Dune στην ευκαιρία οικοδόμησης ενός επικού μα ταυτόχρονα και κλασικού φιλμ επιστημονικής φαντασίας.

Ο ίδιος ο Lynch απέρριψε πρόταση σκηνοθεσίας της Επιστροφής των Jedi για να αναλάβει το φιλόδοξο σχέδιο. Παρά τις ευοίωνες προοπτικές του ωστόσο, το Dune ήταν εκ των πραγμάτων ένα γιγάντιο ρίσκο, κυρίως εξαιτίας της επιβεβλημένης ανάγκης να ικανοποιήσει δύο διαφορετικές φυλές θεατών: Εκείνης που λάτρευε το αυθεντικό κείμενο του Frank Herbert κι εκείνης που αγνοούσε το βιβλίο και αναζητούσε μέσω της ταινίας μια διασκεδαστική εμπειρία επιστημονικής φαντασίας ανάλογης του Πολέμου των Άστρων. Με μια ιστορία αμέτρητων χαρακτήρων και δαιδαλώδους πλοκής στα χέρια του, o Lynch ρίχτηκε στη μάχη του σεναρίου και της απεικόνισης της τελικής του μορφής. Αποτέλεσμα αυτής της δουλειάς που κράτησε σχεδόν τριάμισι χρόνια, ήταν ένα φιλμ διάρκειας τεσσάρων και πλέον ωρών που τρομοκράτησε το studio και ανάγκασε τον σκηνοθέτη να περικόψει τις «περίσσειες».

Από την περικοπή διασώθηκαν 130 λεπτά ταινίας, τα οποία σίγουρα δεν αντιπροσωπεύουν δείγμα του μεγαλειώδους σκηνοθετικού ταλέντου του Lynch. Με το μεγαλύτερο μέρος της να αναλώνεται στην ανόρθωση ενός νοηματικού κορμού, η ταινία ξεμένει από χρονική διάρκεια αναγκάζοντας τον Lynch να χρησιμοποιήσει αντιαισθητικά αφηγηματικά voice overs για να καλύψει μεγάλα τμήματα του βιβλίου. Χώρος για ανάπτυξη των χαρακτήρων δεν υπάρχει, και έτσι η πληθώρα τους αποδεικνύεται περισσότερο επιβαρυντικός παρά δημιουργικά προωθητικός παράγοντας για την εξέλιξη της ιστορίας. Η προσπάθεια του Lynch να εντάξει στο φιλμ όσο το δυνατόν περισσότερα στοιχεία του διηγήματος, βυθίζει το τελικό οικοδόμημα κάτω από ένα βάρος αγνών προθέσεων. Έτσι, δικαιώνονται όσοι υποστήριζαν ότι στο Dune θα άρμοζε περισσότερο ο χαρακτήρας μιας τριλογίας, παρά μία και μοναδική φιλμική εκπροσώπηση.

Στο μεγαλύτερο τμήμα της ταινίας, παρακολουθούμε τα βήματα του νεαρού Paul Atreidis (πρόσωπο σαφώς δανεισμένο από την Αρχαιοελληνική μυθολογία), από την εποχή της δολοφονίας του πατέρα του Lito, ως την ανάδειξή του σε Μεσσία με την εξέγερσή του ενάντια στην Αυτοκρατορία του Βαρόνου Harkonnen. Ως σκηνικό ορίζεται ο πλανήτης Arrakis του έτους 10191, άνυδρος, γεμάτος αμμώδεις ερήμους, που ωστόσο κρύβει μέσα του ένα μεγάλο μυστικό: το ορυκτό Melange, απαραίτητο καύσιμο για τα διαστρικά ταξίδια. Μόνο για την απεικόνιση του πλανήτη απαιτήθηκε ο επί διμήνου καθαρισμός 4 τετραγωνικών χιλιομέτρων Μεξικανικής ερήμου από ένα συνεργείο 200 ατόμων. Στοιχείο επαρκές για να υποδείξει τις προσδοκίες της εταιρίας για ένα μεγαλειώδες αποτέλεσμα.

Παρ’ όλ’ αυτά είχαν υπολογίσει χωρίς τον ξενοδόχο. Από τα πρώτα βήματα της καριέρας του, ο Lynch είχε αποδείξει την έφεσή του σε μυστηριώδεις, εγκεφαλικές, ίσως ακόμη και ακατανόητες επιλογές. Μπορεί ο Ανθρωπος Ελεφαντας να έφερε στην επιφάνεια μια πιο ορθολογιστική εικόνα της κινηματογραφικής του παιδείας, ωστόσο τόσο το Eraserhead, όσο και οι μετέπειτα φιλμογραφία του (Μπλε Βελουδο, Twin Peaks, Χαμενη Λεωφορος) τόνιζαν μια έμφυτη τάση για μια απεικόνιση αντισυμβατική, σχεδόν ονειρική. Το Dune δεν θα μπορούσε να είναι άλλη μία ταινία επιστημονικής φαντασίας ευρείας κατανάλωσης, γεγονός που επιστεγάστηκε από τις διχασμένες αντιδράσεις που προκάλεσε στο κοινό η κυκλοφορία του.

Τα οπτικά εφέ –σημείο πρωταρχικής σημασίας για κάθε ταινία του είδους- ακόμα και την εποχή προβολής της έμοιαζαν ξεπερασμένα, οι ερμηνείες κυμαίνονται σε τόσο απροσδόκητα χαμηλά επίπεδα που μπορούν να προκαλέσουν ακόμη και το γέλιο, ενώ και η όλη εξιστόρηση μοιάζει να έχει αδικαιολόγητα κενά. Υπάρχουν μάλιστα σημεία που η αφηγηματική συνοχή διακόπτεται απότομα, με αποτέλεσμα ο θεατής που έρχεται για πρώτη φορά σε επαφή με την ιστορία του Herbert να προσπαθεί επί ματαίω να ακολουθήσει τα επί της οθόνης τεκταινόμενα. Για έναν σκηνοθέτη της αξίας του Lynch, θα ήταν αν μη τι άλλω αφελές να αμφισβητήσουμε ότι όλα αυτά καταγράφηκαν εν γνώσει του. Η τελική εντύπωση που απομυζείται, είναι ότι ο σκηνοθέτης, αναλογιζόμενος τις δυσκολίες μιας «καθαρής» καταγραφής του μυθιστορήματος, αποφάσισε να προσδώσει στην ταινία το προσωπικό του στίγμα, αναμιγνύοντας μαζί με κομμάτια αμιγούς εξιστόρησης σκηνές ακατανόητες ή ακόμη και παράταιρες, επιβάλλοντας στον θεατή την εικαστική και όχι την εννοιολογική παρακολούθηση. Ταυτόχρονα, επιχειρώντας να δώσει στο δημιούργημά του την cult απόχρωση ενός b movie, προσθέτει μερικές γερές δόσεις κακογουστιάς, ενώ καταφεύγει σε πειραματισμούς αμφιβόλου αισθητικής –όπως αυτό της παρουσίασης στον θεατή των σκέψεων των πρωταγωνιστών.

Όλ’ αυτά λειτουργούν στην ταινία ως έναν βαθμό, αν και οι λάτρεις του μυθιστορήματος την χαρακτήρισαν ως ανοσιούργημα της έβδομης τέχνης. Περισσότερο ικανοποιημένοι μένουν οι ξένοι προς την επιστημονική φαντασία θεατές, που μπορούν να διακρίνουν στο Dune μια αντισυμβατική εξιστόρηση ενός ευφυούς ή για άλλους ημιπαράφρονα σκηνοθέτη. Ίσως το μεγαλύτερο λάθος (ή συμβιβασμός) που αναγκάστηκε να κάνει ο Lynch στο έργο του, ήταν η προσπάθεια ικανοποίησης και των δύο προαναφερθέντων πλευρών, ίσως ακόμη και της δικής του μανίας για διαστρέβλωση των εννοιολογικών δομών. Με το Dune ωστόσο κατόρθωσε να καλύψει μόνο τα μισά της διαδρομής. Δεκατρία χρόνια αργότερα, θα ολοκληρώσει τη φαντασίωσή του, φέρνοντας στο φως μια από τις πιο ακατανόητα ονειρικές ταινίες του παγκόσμιου κινηματογράφου. Την Χαμενη Λεωφορο. Η προϋπηρεσία του κατά τη διάρκεια μιας ολόκληρης καριέρας τον δίδαξε πολλά, και το Dune αποτελεί μία από τις στάσεις της.

Άλλωστε, ο κινηματογράφος του Lynch πάντοτε αποτελούσε μια αχαρτογράφητη οντότητα: Ο George Lucas δεν είναι ο μόνος που μπορεί να γυρίσει μια καλή ταινία επιστημονικής φαντασίας, αλλά ο Lynch είναι ο μόνος που μπορεί να γυρίσει μια ταινία του Lynch…

Dune (1984)

Αρράκις, ο πλανήτης των ερήμων. Ένας κόσμος μυστηριώδης, άγονος, αφιλόξενος. Ο Αρράκις, γνωστός και ως Ντιουν είναι το μοναδικό μέρος σε ολόκληρο το γνωστό σύμπαν όπου υπάρχουν φυσικά αποθέματα του μπαχαρικού μελάνζ, της πολυτιμότερης ουσίας στην Αυτοκρατορία. Το μελάνζ παρατείνει τη ζωή, διευρύνει την ανθρώπινη συνείδηση κι επιτρέπει στους Πλοηγούς της Διαστημικής Συντεχνίας να αναδιπλώνουν το διάστημα, προσφέροντας έτσι στην ανθρωπότητα τη δυνατότητα να ταξιδεύει στ' αστέρια.Στον παράξενο αυτό κόσμο που είναι γνωστός και ως Ντιουν, ξετυλίγεται αριστοτεχνικά η εξιστόρηση της ζωής του νεαρού Πωλ Ατρείδη, που ως ΜουάντΝτιμπ θα σφραγίσει το μέλλον του πλανήτη και ολόκληρης της Αυτοκρατορίας. Θα πάρει την εκδίκηση του για την τρομερή συνομωσία κατά της οικογένειας του που θα έχει σαν αποτέλεσμα τον θάνατο του πατέρα του, Λίτο Ατρείδη, και θα δώσει σάρκα και οστά στο πανάρχαιο και πιο μεγαλεπήβολο όνειρο της ανθρωπότητας...

Διάρκεια: 135'
Κατηγορία: Eπιστημονική Φαντασία, Περιπέτεια
Σκηνοθεσία: David Lynch
Σενάριο: David Lynch, Frank Herbert (Συγγραφέας)
Πρωταγωνιστούν: Kyle MacLachlan, Jurgen Prochnow, Linda Hunt, Max von Sydow, Josse Ferrer, Sting

TRAILER:

>>> ΔΕΙΤΕ ΤΟ:

Δείτε την ταινία εδώ

Dune (2000)

Στο μακρινό μέλλον η οικονομία του σύμπαντος εξαρτάται από τον Αράκις, έναν έρημο πλανήτη στον οποίο παράγεται η ενέργεια που επιτρέπει τα διαπλανητικά ταξίδια. Δύο δυναστείες, ο οίκος των Ατρειδών και ο οίκος των Χαρκόνεν, διεκδικούν τη διακυβέρνηση του πλανήτη για λογαριασμό του Αυτοκράτορα, τη στιγμή που οι Φρέμεν, οι αυτόχθονες της ερήμου, επιδιώκουν την ανεξαρτησία τους.

Διάρκεια: Μέρος Α: 160'
Μέρος B: 112'
Κατηγορία: Επιστημονικής Φαντασίας, Περιπέτεια
Σκηνοθεσία: John Harrison
Σενάριο: John Harrison, Frank Herbert (Συγγραφέας)
Πρωταγωνιστούν: William Hurt, Alec Newman, Giancarlo Giannini, P.H. Moriarty, Saskia Reeves, Ian McNeice

TRAILER:

>>> ΔΕΙΤΕ ΤΟ:

ΔΕΙΤΕ ΕΔΩ: Μέρος Α
Μέρος Β

Children of Dune (2003)

Έπειτα από δώδεκα χρόνια ο οίκος των Ατρειδών και ο οίκος των Χαρκόνεν βρίσκονται ξανά αντιμέτωποι. Τώρα όμως ο άλλοτε άνυδρος πλανήτης Ντιουν έχει αλλάξει κλίμα, με αποτέλεσμα να αφανίζονται σταδιακά τα γιγάντια σκουλήκια, από τα οποία παράγεται η ενέργεια που επιτρέπει τα διαπλανητικά ταξίδια.

Διάρκεια: Μέρος Α: 83'
                 Μέρος B: 83'
                 Μέρος Γ: 83'
Κατηγορία: Επιστημονικής Φαντασίας, Περιπέτεια
Σκηνοθεσία: Greg Yaitanes
Σενάριο: John Harrison, Frank Herbert (Συγγραφέας)
Πρωταγωνιστούν: Alec Newman, Julie Cox, Ian McNeice, James McAvoy, Susan Sarandon, Steven Berkoff, Daniela Amavia

TRAILER:

>>> ΔΕΙΤΕ ΤΟ:

ΔΕΙΤΕ ΕΔΩ: Μέρος Α
                     Μέρος Β
                     Μέρος Γ

Add Comment

9/10/2015